Πλαίσιο
Το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» τιμά πρόσωπα και θεσμούς με σημαντική συνεισφορά στην προσπάθεια γεφύρωσης των επί μέρους δομικών στοιχείων της Ευρώπης, σε τομείς στους οποίους δραστηριοποιήθηκε και η ίδια η Αυτοκράτειρα Θεοφανώ. Στο πρώτο του έτος, το Βραβείο επικεντρώθηκε στην Εκπαίδευση, ενώ το δεύτερο στην Επιστήμη. Η Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης που θα ακολουθήσει την Τελετή Απονομής του βραβείου έχει ως στόχο τηn εμβάθυνση σε αυτήν τη θεματική, ούτως ώστε να συμβάλει στην τόνωση του ρόλου της επιστήμης προς όφελος της ανθρωπότητας.
Θεματική
Είναι γεγονός ότι η επιστήμη αποτελεί βασικό μοχλό ανάπτυξης για την οικονομική ανταγωνιστικότητα, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τη διαμόρφωση ανθεκτικότητας στο περιβάλλον, τη θωράκιση της δημόσιας υγείας και τη γενικότερη διασφάλιση της ποιότητας ζωής στις τεχνολογικά εξελιγμένες κοινωνίες του σήμερα. Από τον 18ο αιώνα, η επιστημονική έρευνα εξελίσσεται και εξειδικεύεται, με αποτέλεσμα την αυξημένη πλέον ανάγκη για διεπιστημονικότητα μεταξύ ανθρωπιστικών και φυσικών επιστημών, προκειμένου να συνεχίσουν να συμβάλλουν στην επίλυση των παγκόσμιων προβλημάτων, είτε πρόκειται για την κλιματική αλλαγή, είτε την υγεία και ούτω καθ‘ εξής. Η ανάγκη αυτή θέτει ερωτήματα μεθοδολογικής σύγκρισης μεταξύ των επιστημών και εμπέδωσης του τρόπου λειτουργίας πολύπλοκων οικοσυστημάτων. Ο 21ος αιώνας απαιτεί μια νέα γενιά επιστημόνων. Παρά τα πολυάριθμα απτά οφέλη που προκύπτουν από την επιστημονική έρευνα, παρατηρείται πρόσφατα όλο και εντονότερη κριτική και αμφισβήτηση του ρόλου της επιστήμης από μερίδα της κοινωνίας της Ευρώπης. Η στάση αυτή συχνά διαφέρει ανάλογα τον επιστημονικό τομέα και συνδέεται με το γενικότερο πλαίσιο όπου παρουσιάζεται, όπως, λόγου χάρη, το επίπεδο εμπιστοσύνης στους δημόσιους θεσμούς και τα αντιληπτά οφέλη ή η απουσία τους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι δημογραφικές και κλιματικές συνθήκες παγκοσμίως καθιστούν τον ρόλο της επιστήμης σημαντικότερο από ποτέ στην ανθρώπινη Ιστορία. Προκύπτει, συνεπώς, η αξίωση να αναβαθμιστεί η ενσωμάτωση της επιστήμης στην κοινωνία, μέσω της βαθύτερης εμπέδωσης των πολλαπλών και αλληλοεξαρτώμενων ρόλων και οφελών που μπορεί να φέρει. Το μέλλον των κοινωνιών μας και του ίδιου του πλανήτη εξαρτάται από το εύρος της υποστήριξής μας στην επιστήμη και από την προσέλκυση των καλύτερων και λαμπρότερων νέων στον τομέα της επιστημονικής έρευνας. Με στόχο να συμβάλει στην ενίσχυση του ρόλου της επιστήμης στην κοινωνία, αυτή η Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης έχει ως στόχο να προσεγγίσει την επιστήμη από διαφορετικές οπτικές γωνίες: επιστήμη για το Κοινό Καλό, επιστήμη και καινοτομία στην Ευρώπη, επιστήμη και ανταγωνιστικότητα, επιστήμη και εκπαίδευση, και επιστήμη και ευημερία.
