15 Οκτωβρίου 2015
Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος | |
---|---|
19:00 - 21:00 |
Η Πρωθυπουργική Ηγεσία στην Ελλάδα
Πόσο πρωθυπουργοκεντρικό είναι το ελληνικό πολιτικό σύστημα; Σε όλη τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, η παντοδυναμία του έλληνα πρωθυπουργού αποτελεί κοινό σημείο αναφοράς για τη συντριπτική πλειονότητα των μελετητών της συνταγματικής τάξης και της δημόσιας πολιτικής στην Ελλάδα. Πρόκειται επίσης για μια βαθιά ριζωμένη πεποίθηση στην κοινή γνώμη που έχει γαλουχηθεί μέσα στο αφήγημα της «χαρισματικής ηγεσίας» και των «εθνικών σωτήρων». Η επανεξέταση αυτής της ορθοδοξίας βρίσκεται στην καρδιά του βιβλίου των καθηγητών Kevin Featherstone (Οικονομική Σχολή του Λονδίνου-LSE) και Δημήτρη Παπαδημητρίου (Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ) που κυκλοφόρησε πρόσφατα (Prime Ministers in Greece:the paradox of power, Oxford University Press, 2015). Η μελέτη τους –η πρώτη τέτοιας έκτασης στο είδος της– βασίζεται σε ένα πλούσιο πρωτογενές υλικό, το οποίο περιλαμβάνει εκτενείς συνεντεύξεις με όλους τους εν ζωή πρωθυπουργούς της περιόδου 1974-2011 καθώς και δεκάδες υπουργούς, συμβούλους και κρατικούς αξιωματούχους που σημάδεψαν την σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας. Ανασκοπώντας τις πέντε μεγάλες πρωθυπουργίες της Μεταπολίτευσης, το βιβλίο αναπτύσσει το επιχείρημα πως, παρά τη συνταγματική του δύναμη, ο έλληνας πρωθυπουργός είναι στην ουσία ένας «γυμνός βασιλιάς». Η «καρδιά» της ελληνικής κυβέρνησης στερείται στοιχειώδεις διοικητικές δομές που να επιτρέπουν τον αποτελεσματικό συντονισμό των υπουργείων, τη χάραξη, εφαρμογή και αξιολόγηση των κυβερνητικών πολιτικών και την ουσιαστική ενημέρωση των πρωθυπουργού. Πρόκειται στην ουσία για ένα σύστημα διακυβέρνησης που καταστρέφεται ολοσχερώς και ξαναχτίζεται εκ θεμελίων ύστερα από κάθε κυβερνητική εναλλαγή. Είναι ένα πρότυπο που απέχει πολύ από τον κανόνα των ανεπτυγμένων χωρών της Ευρώπης. Οι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα αίτια αυτής της παθογένειας αντικατοπτρίζουν πτυχές του ελληνικού πολιτικού πολιτισμού, ο οποίος έχει δομηθεί πάνω σε «κλειστά» συστήματα εξουσίας, δίδοντας μεγάλη έμφαση στην εμπιστοσύνη, στην πίστη στον «ηγέτη» και στον κομματικό πατριωτισμό. Τα συστήματα αυτά όμως είναι από την φύση τους θνησιγενή, καθώς δεν παρέχουν ούτε αξιόπιστες «εισροές» στο κυβερνητικό έργο, ούτε τη διοικητική σταθερότητα που απαιτείται για την πραγματοποίηση δύσκολων μεταρρυθμίσεων. Η πρόσφατη εμπειρία της εφαρμογής των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας έχει καταδείξει με τον πλέον δραματικό τρόπο τις συνέπειες αυτής της κυβερνητικής δυσλειτουργίας στην Ελλάδα. ΟμιλητήςKevin Featherstone
Kαθηγητής Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών και Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Διευθυντής Ελληνικού Παρατηρητηρίου του London School of Economics and Political Science |