Το Θεατρικό Εργαστήρι της ΕΣΤΙΑΣ Νέας Σμύρνης «Κάρολος Κουν» σας προσκαλεί στην παράσταση

Έτσι είναι (αν έτσι νομίζετε) του Λουίτζι Πιραντέλλο!

Μέσα από τον καπνό της πραγματικότητας και τους καθρέφτες της αντίληψης, το Θεατρικό Εργαστήρι “Κάρολος Κουν” της ΕΣΤΙΑΣ Νέας Σμύρνης καταδύεται στο μεταφυσικό παράδοξο του Λουίτζι Πιραντέλλο, παρουσιάζοντας το εμβληματικό έργο Έτσι είναι (αν έτσι νομίζετε) σε διδασκαλία - σκηνοθεσία Λύσανδρου Σπετσιέρη.

Το έργο – Μία κωμωδία μεταφυσικής αβεβαιότητας

Γραμμένο εν μέσω Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (1917), το Έτσι είναι (αν έτσι νομίζετε) συνιστά έναν θρίαμβο της “δραματουργίας της αβεβαιότητας”. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Θέατρο Ολύμπια της Ρώμης στις 18 Ιουνίου 1917, από τον θίασο του Ντέντοτς και της Ίρμα Γκριμάλντι γνωρίζοντας άμεση επιτυχία. Από τότε έχει ανεβεί σε δεκάδες χώρες, επηρεάζοντας βαθιά την ευρωπαϊκή δραματουργία του 20ού αιώνα. Εν μέσω μιας Ευρώπης που έβλεπε τις σταθερές της να καταρρέουν, το έργο του Πιραντέλλο δεν είναι απλώς θεατρικό. Είναι ένα πείραμα στη φιλοσοφία του Είναι και του Φαίνεσθαι.

Στην καρδιά του, μια πόλη-μικρόκοσμος, ένα μυστήριο με τρεις αφηγήσεις, και η παθιασμένη επιμονή των “λογικών” να αποκαλύψουν την “αλήθεια”. Ένα έργο χωρίς λύση – γιατί αυτό που διακυβεύεται είναι η ίδια η δυνατότητα του ανθρώπου να γνωρίσει το πραγματικό. Ο Πιραντέλλο, Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1934, στήνει έναν κόσμο ρευστό, σχεδόν ακατανόητο, γεμάτο φιγούρες που διεκδικούν την ορθότητα της δικής τους υποκειμενικότητας. Η θεατρική του γραφή, οξυδερκής και σπαρακτικά ειρωνική, αρνείται την ασφάλεια του νοήματος, φωτίζοντας τις αντιφάσεις της ανθρώπινης συνείδησης.

Λουίτζι Πιραντέλλο (1867–1936)

Συγγραφέας, δραματουργός, φιλόσοφος. Ένας από τους πιο στοχαστικούς θεατρικούς δημιουργούς του 20ού αιώνα. Ο Πιραντέλλο γεννήθηκε στο Αγκριτζέντο της Σικελίας, σπούδασε φιλολογία και φιλοσοφία στη Ρώμη και στη Βόννη. Το έργο του εκτείνεται σε πάνω από 40 θεατρικά, μυθιστορήματα και εκατοντάδες διηγήματα.

Το 1934 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας “για την τολμηρή και πρωτοποριακή ανανέωση της θεατρικής τέχνης και σκέψης”. Ο κόσμος του είναι αυτός της κρίσης της ταυτότητας, της ρευστής συνείδησης, της μάσκας και της πολλαπλότητας. Η σκέψη του επηρεάζεται βαθιά από τον Σοπενχάουερ και τον Μπερξόν, αλλά και από το κλίμα του υπαρξισμού που προετοιμάζεται στο μεσοπόλεμο. Ο κόσμος του είναι ένας κόσμος ρευστών ταυτοτήτων, μεταβαλλόμενης συνείδησης και αδυναμίας σταθερής γνώσης. Η γραφή του, οξυδερκής και ειρωνική, διαλύει την ψευδαίσθηση του “ρεαλισμού” και αποκαλύπτει την ανθρώπινη ύπαρξη ως παιχνίδι ρόλων, προσωπείων και κατασκευασμένων νοημάτων.

Η οικογένεια Πόντσα ως “Άλλοι” – Η ετερότητα και ο μη-ερμηνεύσιμος ξένος

Στην ανάγνωση της παράστασης αυτής, η οικογένεια Πόντσα δεν είναι απλώς μυστηριώδεις φιγούρες – είναι φορείς μιας ετερότητας που η κοινωνία δεν μπορεί να ενσωματώσει χωρίς να τη βεβηλώσει. Είναι μετανάστες, στο περιθώριο της ιστορίας, φορείς ενός τραύματος που δεν μεταφράζεται, δεν εξηγείται. Φτάνουν σε μια πόλη σαν πρόσφυγες μιας άλλης πραγματικότητας – γεωγραφικής, συναισθηματικής και υπαρξιακής.

Η στάση της μικρής κοινωνίας απέναντί τους θυμίζει ακριβώς αυτό που ο Edward Said ονομάζει “ανατολισμό”: μια ανάγκη της κυρίαρχης ταυτότητας να ερμηνεύσει, να ταξινομήσει και τελικά να “κλείσει” τον Άλλο μέσα σε μία κατανοητή, ασφαλή αφήγηση. Η κοινωνία δεν αντέχει το αμφίβολο· η ελευθερία του Άλλου βιώνεται ως απειλή.

Όμως, ο Πιραντέλλο, σε πλήρη σύμπνοια με τη μεταμοντέρνα σκέψη που προηγήθηκε της εποχής του, δεν προσφέρει καμία λύση. Η φιγούρα του Πόντσα – ανάμεσα σε φροντιστή και δεσμώτη – παραμένει σκοτεινή. Η γυναίκα του, χωρίς πρόσωπο. Η Φρόλα, σχεδόν φάντασμα. Όλοι τους είναι μορφές που υπάρχουν στη ρωγμή της ταυτότητας. Δεν ζητούν δικαίωση. Υπάρχουν με τον πόνο τους, και ο πόνος τους δεν μεταφράζεται.

“Ποια είναι η θέση του μη-κατανοήσιμου στην κοινότητα;”

Δεν είναι τυχαίο ότι η “ετυμηγορία” του έργου ανήκει σε μια γυναίκα με καλυμμένο πρόσωπο – εικόνα του μη-γνωστού, του μη-ορισμένου, του μη-κυρίαρχου.

Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε.

Ή αλλιώς: δεν μπορείς να με κατανοήσεις χωρίς να με ακυρώσεις.

Το Θεατρικό Εργαστήρι "Κάρολος Κουν" – Μια διαδικασία ενσώματης μάθησης

Το Θεατρικό Εργαστήρι λειτουργεί όχι μόνο ως χώρος καλλιτεχνικής έκφρασης αλλά και ως τόπος φιλοσοφικής και σωματικής έρευνας. Η μεθοδολογία του εργαστηρίου εστιάζει στη “βιωματική ανάγνωση του κειμένου” και στην “ενσώματη αντίληψη του θεάτρου ως συνάντηση”.

Οι συμμετέχοντες, μέσα από αυτοσχεδιασμούς, σωματική σύνθεση και ασκήσεις μνήμης, εκπαιδεύονται να προσεγγίζουν το έργο όχι ως εκτέλεση αλλά ως ενεργή ανάληψη. Στόχος της διαδικασίας δεν είναι η “παράσταση” αλλά η εσωτερική μετατόπιση. Η υποκριτική λειτουργεί ως εργαλείο αυτογνωσίας και ετερότητας.

Παίζουν αλφαβητικά:

Αγγελετοπούλου Λένα, Δήμητρα Γρατσία, Νίκη Δημοπούλου, Σοφία Θεοδώρου, Κατερίνα Καληνυκτάκη, Κωνσταντίνα Κομιανού, Γιώτα Κοπίδου, Ανίτα Κουτρούλη, Καίτη Μαλλή, Λευτέρης Μανέτας, Ηλιάνα Μαντζαβά, Θεμιστοκλής Μιχαλάκος, Γεώργιος Μίχος, Νίνα Μπάκα, Περικλής Μπάκας, Τούλα Μωραίτου, Λαμπρίνα Νικολάου, Παγούνα Στέλλα, Αλέξανδρος Παπακώστας, Στέλα Πετράκη, Λυδία Ρούση, Ελένη Τερεζάκη 

-Τραγουδάει: η Σοφία Θεοδώρου

-Διδασκαλία - Σκηνοθεσία: Σπετσιέρης Λύσανδρος

-Β.Σκηνοθέτη: Λυδία Θεοδωρίδου

-Μουσικές επιλογές: Σοφία Θεοδώρου

-Κατασκευή σκηνικού: Αριστείδης Γρατσίας 

- Κοστούμια: Θεατρικό εργαστήριο ΕΣΤΙΑΣ Ν. Σμύρνης - Κάρολος Κουν