Στις μέρες μας, η αύξηση του αριθμού των ατόμων της τρίτης ηλικίας έφερε στο προσκήνιο την άνοια, με πιο συχνή μορφή τη νόσο Alzheimer (60% του συνόλου) ως ένα μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα. Οι πάσχοντες από νόσο Alzheimer και άλλες μορφές άνοιας στην Ευρώπη σήμερα είναι 7,3 εκατομμύρια και στην Ελλάδα 160.000. Παγκοσμίως οι ανοϊκοί ασθενείς είναι 35.000.000 και αναμένεται να ξεπεράσουν τα 100 εκατομμύρια μέχρι το 2050. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η νόσος Alzheimer απορροφά αυτήν τη στιγμή το 25% του συνόλου των δαπανών για την υγεία.

Πρόσφατες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι ο έλεγχος των αγγειακών παραγόντων κινδύνου (υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, υπερχοληστερολαιμία, υπερομοκυστεϊναιμία, παχυσαρκία, κάπνισμα), η σωματική άσκηση και κυρίως η νοητική άσκηση συντελούν σημαντικά στην πρόληψη της άνοιας. Οι τακτικές αυτές όμως πρέπει να εφαρμόζονται από τη μέση ηλικία, γιατί η νευροεκφυλιστική διαδικασία στον εγκέφαλο των ασθενών αρχίζει είκοσι χρόνια πριν από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων.

Η διάγνωση της νόσου Alzheimer σε πρώιμα στάδια είναι εφικτή ώστε να επιτρέπεται η εφαρμογή πολλών παρεμβάσεων, φαρμακευτικών ή μη. Οι πλέον σύγχρονες διαγνωστικές μέθοδοι (PET - τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων, ογκομετρική MRI, δείκτες στο Εγκεφαλονωτιαίο Υγρό - ΕΝΥ, γενετικός έλεγχος, νευροψυχολογικές δοκιμασίες) είναι διαθέσιμες στο νοσοκομείο μας και χρησιμοποιούνται με επιτυχία για τη διάγνωση των ασθενών του Ιατρείου Μνήμης.

Πέντε νέα προδιαθεσικά γονίδια για την όψιμη έναρξη (πάνω από τα 65) της νόσου Alzheimer ανακοινώθηκαν από μεγάλες ερευνητικές ομάδες τον Απρίλιο του 2011. Τα γονίδια αυτά συνδέονται με νέους παθογενετικούς μηχανισμούς όπως είναι η φλεγμονή, η μεταφορά πρωτεϊνών εντός των νευρώνων και ο μεταβολισμός χοληστερίνης, δίνοντας στους ερευνητές νέα δεδομένα για την έρευνα στην παθογένεια της άνοιας.

Σήμερα υπάρχουν φάρμακα (αναστολείς χολινεστερασών - μεμαντίνη) που αποτελούν συμπτωματικές θεραπείες και επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου. Επιπλέον, περισσότερα από 100 φάρμακα δοκιμάζονται κλινικά σε μελέτες φάσης 3. Το εμβόλιο - μονοκλωνικό αντίσωμα κατά του β-αμυλοειδούς θα είναι διαθέσιμο στην αγορά το 2012 - 2013.

Σήμερα η επιστημονική έρευνα, οι επενδύσεις και η συνεργασία στο συγκεκριμένο τομέα είναι ζωτικής σημασίας, τόσο για την εύρεση ριζικής θεραπείας όσο και για τη μείωση του φορτίου των ασθενειών αυτών και την προσφορά ελπίδας, αξιοπρέπειας και ποιότητας ζωής στα εκατομμύρια πάσχοντες και στις οικογένειές τους.