Σε αυτή την ομιλία θα παρουσιασθεί ένα αδημοσίευτο έγγραφο που σχετίζεται με τον Λόρδο Βύρωνα: ένα οθωμανικό φιρμάνι του σουλτάνου Μαχμούτ Β΄, που χρονολογείται μεταξύ 27 Ιανουαρίου-5 Φεβρουαρίου 1810, το οποίο, σε απάντηση αιτήματος του Robert Adair, Πρεσβευτή της Αγγλίας στην Υψηλή Πύλη, χορηγεί άδεια στον Βύρωνα και στον John Cam Hobhouse για να ταξιδέψουν (berây seyâhat) από την Κωνσταντινούπολη στην Πελοπόννησο, στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, την Άσπρη Θάλασσα (Αιγαίο), τη Σμύρνη, το Αϊδίνι, και την Παλιά Σταμπούλ και τα περίχωρά της. Το έγγραφο αυτό θα συγκριθεί με ένα παρόμοιο φιρμάνι του ίδιου σουλτάνου, με χρονολογία 5/17 Δεκεμβρίου 1810, σε απάντηση αιτήματος του Stratford Canning, ώστε ο Λόρδος Βύρων να επισκεφτεί, χωρίς πλέον τον Hobhouse, την Κύπρο, την Άκρα, την Ιερουσαλήμ, τη Δαμασκό, την Αίγυπτο και να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη –ένα ταξίδι που ο Βύρων δεν πραγματοποίησε ποτέ. Και τα δύο φιρμάνια ακολουθούν το επίσημο πρωτόκολλο της οθωμανικής γραφειοκρατίας. Τα κείμενα που περιέχουν δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στο γεγονός ότι ο Βύρων και ο συνοδός του ήταν Άγγλοι αριστοκράτες, τονίζουν τις αγαστές σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών, και απαριθμούν στην τουρκική γλώσσα τους προορισμούς του Μεγάλου Ταξιδιού του Δυτικού Οριενταλισμού· εν κατακλείδι, τα φιρμάνια εξασφαλίσουν την ασφάλεια, την υποδοχή και την απαλλαγή των Άγγλων περιηγητών και της συνοδείας τους από τη φορολογία. Ο σουλτάνος Μαχμούτ Β΄, που τοποθετεί το μονόγραμμά του στην κορυφή και των δύο εγγράφων, δεν θα μπορούσε να φανταστεί βέβαια, όταν παραχωρούσε αυτές τις διευκολύνσεις στον Λόρδο Βύρωνα, ότι μια δεκαετία αργότερα εκείνος θα συμμετείχε σε μια επανάσταση για την ανατροπή του. Η διάλεξη θα γίνει στα αγγλικά.

Λίγα λόγια για τους ομιλητές

Ο Ηλίας Κολοβός είναι Καθηγητής Οθωμανικής Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει εξειδικευτεί στην οθωμανική τουρκική παλαιογραφία και μελετά οθωμανικά αρχεία στην Τουρκία και στην Ελλάδα (μεταξύ των οποίων στο Άγιον Όρος και στην Πάτμο). Μεταξύ των ερευνητικών του ενδιαφερόντων είναι η μεσογειακή οικονομική ιστορία, η ιστορία των νησιωτικών κόσμων, η ιστορία των μεθορίων, η αγροτική και περιβαλλοντική ιστορία, η χωρική ιστορία και η ιστορία των κληρονομιών των οθωμανικών αιώνων. Το βιβλίο του με τίτλο, Στους καιρούς των σουλτάνων: Οι κοινωνίες της ελληνικής χερσονήσου υπό οθωμανική κυριαρχία (14ος-19ος αιώνας), Αθήνα 2023, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ασίνη.

H Άννα McCabe είναι Ερευνήτρια στο Κέντρο για τη Μελέτη των Αρχαίων Εγγράφων της Οξφόρδης. Έχει μελετήσει βυζαντινά χειρόγραφα (ιδιαίτερα πραγματείες περί γεωργίας και ιατρικής) και επιγραφές (ιδιαίτερα της Κωνσταντινούπολης και της ενδοχώρας της). Έχει επίσης συμμετάσχει στις ανασκαφές της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αγορά της Αθήνας και στις ανασκαφές στο Αλ-Ανταρίν στη Συρία.