«Τι μας έχει απομείνει από τα έργα του Απελλή; Τίποτα», έγραψε ο Diderot το 1765. Οι αμίμητοι πίνακες του Απελλή, όπως και άλλων θρυλικών ζωγράφων της αρχαιότητας, θα παραμείνουν πράγματι ένα πεδίο ουτοπίας και οραματισμού μέχρι σήμερα. Εντούτοις, ο 20ος αιώνας έφερε στο φως απτά τεκμήρια της μεγάλης ζωγραφικής, όπως διατηρήθηκαν σε ταφικά μνημεία της αρχαίας Μακεδονίας, που επιβεβαίωσαν σε μεγάλο βαθμό αυτά που ήδη γνωρίζαμε από τις πηγές. Η μελέτη του χρώματος με σύγχρονες διαγνωστικές μεθόδους μάς βοηθά σήμερα να προσεγγίσουμε τις τεχνικές και τις τεχνοτροπίες μέσω των οποίων οι ζωγράφοι της ύστερης κλασικής και της ελληνιστικής εποχής κατάφεραν να αποδώσουν την αίσθηση της τρίτης διάστασης και να μιμηθούν φυσικά φαινόμενα. Ο «μικρόκοσμος» της τέχνης τους, όπως αποτυπώνεται στις πινελιές και στις χρωματικές επιλογές τους, αποκαλύπτει σειρά επιτευγμάτων που εξηγούν τον θαυμασμό που προκαλούσαν στο κοινό οι πίνακες των μεγάλων ζωγράφων και προδιαγράφουν την πορεία της δυτικής ζωγραφικής και την παράδοση της μιμητικής αναπαράστασης, από την περίοδο της Αναγέννησης και εξής.
