Μετά την έμφαση που δόθηκε το 2019 στις εκπαιδευτικές όπως και στις οικονομικές και τις πολιτικές ανισότητες, στο πλαίσιο του κύκλου «Σύγχρονη σκέψη», το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος εμβαθύνει το 2020 στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πιο συγκεκριμένα στα σύνορα και στη μεταναστευτική διαδικασία.

Το Γαλλικό Ινστιτούτο επιλέγει να εξετάσει αυτό το συγκεκριμένο πεδίο, από την οπτική του φύλου και πιο συγκεκριμένα της θέσης των γυναικών και των κοινοτήτων ΛΟΑΤΚΙ, κατά την διάρκεια αυτής της διαδικασίας.

Ενώ τα ΜΜΕ επικεντρώνονται, όσον αφορά στη μετανάστευση, στους άντρες και συγκεκριμένα στους νεαρούς ενήλικες, το καθεστώς του μετανάστη ή του πρόσφυγα τείνει να εκλαμβάνεται ως μία μοναδική εμπειρία, κοινή για όλα τα εκτοπισμένα άτομα. Εντούτοις, στα σύνορα και στο επίκεντρο των μεταναστευτικών διαδικασιών, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι δεν είναι όλες και όλοι ίσοι.

Η κεντρική ιδέα του κύκλου «Φύλο και Μετανάστευση» είναι να τονίσει, στη διαδικασία της μετανάστευσης των γυναικών και των ατόμων ΛΟΑΤΚΙ, τη θέση που τους επιβάλλεται από την κοινωνία και τη θέση που διεκδικούν.
Για την εναρκτήρια διάλεξη του κύκλου «Φύλο και μετανάστευση», έχουμε την τιμή να είναι μαζί μας ο κος Eric Fassin, που θα μοιραστεί με το ελληνικό κοινό τις σκέψεις του σχετικά με τις «Κοινωνικές και σεξουαλικές σχέσεις στη μετανάστευση».

Στην Ευρώπη, οι μεταναστεύσεις θεωρούνταν, εδώ και καιρό, ρητά ή σιωπηρά, ανδρικό ζήτημα. Επρόκειτο για μετανάστευση λόγω εργασίας, ιδιαίτερα στη βαριά βιομηχανία, για τους άγαμους άνδρες ή αυτούς που ήταν χωρίς οικογένεια. Δύο στοιχεία προέκυψαν και άλλαξαν τη μεταναστευτική λογική: από τη μία, η επανένωση της οικογένειας και από την άλλη, η μετανάστευση των γυναικών για εργασία, ιδιαίτερα στα επαγγέλματα οικιακής φροντίδας. Επιπλέον, από το 2000, ένας νέος πολιτικός λόγος τόνισε τη φυλετική διάσταση της μετανάστευσης: η «διαμάχη των πολιτισμών» αναμορφώθηκε ως μία εναντίωση μεταξύ των πολιτισμών που σχετίζονται με τη σεξουαλικότητα. Τα σύνορα μεταξύ «των άλλων» και των «δικών μας» καθορίζονταν από την φυλετική δημοκρατία: «αυτοί» καθορίζονταν από τον σεξισμό και την ομοφοβία, ενώ «εμείς» θα είμασταν πάντα οι φεμινιστές και οι «gay-friendly». Αυτός ο λόγος δεν αποτελεί την αλήθεια των πραγμάτων, αλλά έχει μία επίδραση στην πραγματικότητα – ταυτόχρονα στους νομικούς μηχανισμούς σχετικά με το άσυλο και την μεταναστευτική υποκειμενικότητα. Δύο παραδείγματα μπορούν να το αποδείξουν: από τη μία, ο ξένος σύντροφος που οφείλει να αποδείξει την αληθινή του αγάπη, από την άλλη, τα άτομα που αιτούνται άσυλο λόγω διωγμών που σχετίζονται με το φύλο, το γένος και κυρίως τη σεξουαλικότητα και οφείλουν να αποδείξουν την σεξουαλική τους ταυτότητα.

Ο Éric Fassin είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Paris 8 Vincennes – Saint-Denis (Τμήμα μελέτης του Φύλου και τμήμα πολιτικής επιστήμης) και ερευνητής στο Εργαστήριο μελέτης του Φύλου και της Σεξουαλικότητας – LEGS, CNRS). Είναι επίσης επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης και το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης. Είναι κοινωνιολόγος που ασχολείται με τη δημόσια συζήτηση, και εργάζεται κυρίως πάνω στην πολιτικοποίηση των σεξουαλικών και φυλετικών ζητημάτων, τη διαθεματικότητα (intersectionnalité) αλλά και τη δημοκρατία, το λαϊκισμό και τις μειονότητες.

Ως δεύτερος συγγραφέας των τεσσάρων τόμων σχετικά με την γαλλική πολιτική μετανάστευσης, που δημοσιεύτηκαν από τον οργανισμό Cette France-là (2009-2012), δημοσίευσε κυρίως τα «Le sexe politique. Genre et sexualité au miroir transatlantique, (εκδ. EHESS, 2009), Démocratie précaire. Chroniques de la déraison d’État (La Découverte, 2012), Gauche : l’avenir d’une désillusion (Textuel, 2014) και το Populisme : le grand ressentiment (Textuel, 2017, μεταφράσεις σε τούρκικα, ισπανικά, γερμανικά, ιταλικά, πορτογαλικά – και προσεχώς : αγγλικά). Εν αναμονή προετοιμασίας: Le genre français (La Découverte, 2020).